Je window of tolerance:
groen & rood

Iedereen heeft een window of tolerance: een bepaald stressvenster waarbinnen je behoorlijk goed functioneert, prima kan blijven werken en je het gevoel hebt dat je alles onder controle hebt. Blijf je binnen die zone, dan is je stresssysteem wel actief, maar ondervind je daar geen fysieke of mentale klachten van. Je stressniveau fluctueert tussen een paar pieken (een lastige klant aan de telefoon of een taak die dringend af moet) en dalen (je middagpauze, een fijne babbel met je collega’s, thuiskomen), maar je verliest de pedalen niet. Je zit ‘in het groen’.

De oranje balkjes zijn stressoren: als je groene lijn (je stressniveau) laag zit, dan kan je best een grote stressbron aan zonder dat je boven je bovengrens gaat. Zit je stresslijn echter hoog, dan heb je aan een kleine stressbron genoeg om erboven te belanden.

Neemt je stressniveau na zo’n piek echter niet af, of blijft de stress gedurende een lange periode aanhouden, dan raak je de bovengrens van je tolerantievenster (de lijn ‘symptoomdrempel’) of beland je er langdurig boven – ‘in het rood’. Dat laatste heeft 2 gevolgen:

1. Je ontwikkelt stressklachten. Dat zijn zowel heel individuele klachten (van hyperventilatie tot spijsverteringsstoornissen of duizeligheid) als stresssymptomen die zo goed als universeel zijn, zoals een onderbroken slaappatroon.
2. Je vervalt in patronen die je niet helemaal onder controle hebt. Je speelt met je kinderen op het strand, maar tegelijkertijd blijft je werk toch door je hoofd spoken. Je kan je niet loskoppelen van het werk tijdens het koken. Je verliest grip en je  gedragingen worden daardoor ook uitvergroot: rokers gaan plots nog meer roken en wie al eens een glas drinkt om zich beter te voelen, drinkt nu iets te veel. Iemand die de neiging heeft om negatief te denken, kan niet stoppen met piekeren en evolueert richting depressie. Wie een kort lontje heeft, wordt agressief.

Je stresssysteem draait nu op 100% en dat vergt veel energie van je lichaam, je fysiek en biologisch systeem. Daar word je uitgeput en doodmoe van. Duurt zo’n intense stresssituatie te lang, dan zullen mensen helemaal uitklikken. Ze komen onder de ondergrens van hun stressniveau terecht: hun batterij is plat, ze liggen op de bank en kunnen niets meer. Ze zitten in burn-out. Burn-out is dus een pure overlevingstactiek: het is een normale, gezonde reactie van ons lichaam op een situatie die níét gezond & níét normaal is.

Lees ook het artikel ‘Gevoeliger voor een burn-out‘.